Нэгэн хүн Жек Магаас “Та надад өөрийн уншсан номынхоо жагсаалтыг өгөөч. Таны уншсан номыг уншихыг хүсч байна” гэхэд “Би ном нэг их уншдаггүй. Мөн миний уншдаг ном өөрт чинь таалагдахгүй байх” гэж хэлжээ. Мөн нэгэн хүн түүнээс “Та яагаад Жин Юүн зохиолчийн зохиолд дуртай вэ” гэж асуухад “Би үнэхээр түүний зохиолд дуртай. Хүний дуртай зүйлд…
БНСУ-ын анхны эмэгтэй Ерөнхийлөгч Пак Гынхе бага, дунд ангид байхдаа дайн тулаантай зохиолд дурлах болжээ. Ямар сайндаа л “хичээл орж байх үеэр бушуухан гэртээ хариад номоо уншихсан гэсэн яарах өвчинд нэрвэгд”-эж байх вэ. Номонд дурлах, шимтэх гэж чухам үүнийг л хэлэх байх. А.Дюмагийн “Шадар гурван цэрэг” романыг унших болгондоо хөөрөл догдлолд автдаг агаад хэдэн удаа…
Даяар Монгол сэтгүүлийн эрхлэгч Б.Наминчимэдийн тухайд миний бодрол МОНГОЛ НИЙГЭМЛЭГ АНУ-ын Индиана мужийн Блүүмингтон хотын төвд байрлах Индинагийн их сургуульд Монгол судлалын гол цөм болсон “Монгол Нийгэмлэг” байрлана. Монголын түүхэнд холбогдох ховор чухаг судар номын бүрэн цуглуулга энд л бий… 1961 онд Монгол Улсыг НҮБ-ын бүрэн эрхт гишүүнээр элсэх тэр баярт мөчид…
Ном унших зөвлөгөөний хоёр дахь цувралаар “Номыг хэрхэн үр бүтээлтэй унших” тухай хүргээд нэлээд хугацаа өнгөрсөн байна. Гурав дахь цувралаа удааж оруулсанд өршөөгөөрэй. Ер нь ном гэж юу вэ? Харахад зүгээр л нэг цаас мэт боловч хэнээр ч, юугаар ч орлуулашгүй ховорхон нөхөр! Ном минийх болсон цагаас эхлэн өмч болно. Харин уншсан цагаас эхлэн баялаг болно… Өмчийг баялах болгох та биднээс л хамаарна. Бүх зүйл өөр өөрийн гэсэн үүрэгтэй, үнэ цэнэтэй. Үнэ цэнийг бүтээхийн тулд яах гэж бүтээгдсэн зорилгыг бодох хэрэгтэй!
…
Номыг аль болох багаас нь…”
(Ном унших нь шүдээ угаах мэт чухал!)
Жил бүрийн шинэ оны эхээр номын сан орж шинэ жилийн амралтын өдрүүдэд уншихаар авсан номнуудаа буцааж өгөөд өөр ном авдаг л даа. Энд сургуулийн хүүхдүүд энэ үеэр нэлээн олон хоног амардаг, энэ удаа жишээ нь 12 сарын 19-нөөс 1 сарын 11 хүртэл амарч байгаа юм. Тэр л хэвшлээр саяхан ойролцоох номын сан орлоо. Хүүхдийн хэсэгт нь овоо удлаа. Өмнө нь ном онгичоод завгүй байдаг хүн энэ удаад шонхор хамар, цайвар үстэй герман хүүхдүүдийг харж хэсэг суулаа даа. Оронд нь монгол хүүхдүүд байж байна гэж төсөөлж нэг үзэв. Германы хөлд ороогүй мөлхөө жаал хүртэл ном сугавчлаад харж, эргүүлээд тэмтрээд эгээ л үнэртэж үзэх нь холгүй суучих юм. Нөгөө “сургуультай юу аятай” гэдэг шиг. Ийм мөлхөө хийгээд цэцэрлэгийн насны хүүхдийн номнуудыг яг л гар хүрэхээр жижиг жижиг дөрвөлжин хөөрхөн амьтны хээ хуартай хайрцагт хийсэн байх. Арай том 6-гаас 9 настай хүүхдийн номын тавиурууд өндрөөрөө мөн л тийм. Өсвөр насны хүүхдийнх өндрөөшөө тавиуриуд нь томорсон байрлалтай. Номын санд түүнчлэн хүүхдийн хэл, сэтгэхүй хөгжүүлэх тоглоомуудыг нас насных нь ангиллаар өрчихсөн байх нь өнгө алаглаж харагдана.
…
Наху гүний тулаан буюу Чингис хааны Наймантай хийсэн тулалдааныг түүхч О.Сүхбаатар, Х.Шагдар, Го. Аким, Ж.Базарсүрэн нар судлан өөрсдийн дүгнэлт, тайлбар сэлтийг хийсэн байдаг. Тэгвэл уг тулааны талаар судалдаг бас нэгэн судлаач гарч ирсэн нь Дархан-Уул аймгийн өндөр настан Гэлэнхүүгийн ПҮРЭВ ажээ. Г.Пүрэв нь Дархан хотод насаараа хөдөлмөрийн багш хийсэн бөгөөд одоо тэтгэвэртээ сууж, түүх сонирхдог ажээ.…
